‘Onlangs belde een geitenhouder me op met plotse sterfte bij een van de melkgeiten. Zelf had hij niets opgemerkt behalve dat de geit een opgezette buik kreeg. Om de exacte doodsoorzaak te achterhalen werd overgegaan tot een sectie. Uiteindelijk bleek dat het dier was overleden aan chronische pensverzuring.’ Dat schrijft Björn Bulcke in Vakblad Geitenhouderij. Bulcke is erkend geitendierenarts bij DAP Lintjeshof.
Uit de sectie bleek dat longen en nieren een afwijkend beeld vertoonden. En na uitspoelen van de pensinhoud viel op dat de penspapillen sterk zwart verkleurd en overontwikkeld waren. Dit noemt men ook wel respectievelijk hyperpigmentatie en hyperkeratose van de penspapillen. Van zowel de long als nieren werd een swab afgenomen; uit beide organen werd in ons lab de bacterie Streptococcus Bovis geïsoleerd. Dit sectiebeeld duidt op chronische pensverzuring als diagnose. De Streptococcusinfectie van long en nier wijzen op secundaire infectie via de bloedbaan vanuit de primaire infectiehaard, de pens. Voor een optimale werking van de pensmicroben dient de pens-pH tussen 6 en 6,8 te liggen. In de pens worden onder meer vluchtige vetzuren gevormd (azijnzuur, boterzuur en propionzuur). Bij een goed werkende pens overheerst azijnzuur, dit is tevens de precursor van melkvet. Bij pensacidose daalt vaak het vetgehalte doordat ook de verhouding aan vluchtige vetzuren verandert ten nadele van azijnzuur.
Pensverzuring in twee vormen
Pensverzuring kan optreden onder twee vormen. Bij acute pensverzuring treedt vaak plotse sterfte op. Hierbij wordt in de pens mede door de Streptococcen-bacteriën melkzuur geproduceerd. Daardoor wordt het pensmilieualmaar gunstiger voor melkzuurbacteriën die grote hoeveelheden melkzuur produceren en de pens overwoekeren ten nadele van de gezonde pensmicroben. De pens-pH daalt tot onder 5 en ook in het bloed treedt een verzuring op die al gauw tot sterfte leidt. Die verzuring in het bloed wordt ook metabole verzuring genoemd.
Bij chronische pensverzuring schommelt de pens-pH rond 5,5. Zoals eerder aangegeven, worden dan op het sectiebeeld de gepigmenteerde en hyperkeratotische penspapillen waargenomen. Tevens verhoogt de permeabiliteit van de penswand. Echter, in tegenstelling tot rundvee wordt bij geiten bijna nooit buikvliesontsteking en/of leverabcessen waargenomen als gevolg van lekkage uit de penswand. Bij chronische verzuring zijn de klinische symptomen minder duidelijk. De klinische verschijnselen van verzuring die vooral gezien worden zijn diarree, suffe tot comateuze geiten, verminderde penswerking, magere dieren en verminderde melkproductie.
In dit geval werd aangeraden luzerne als extra prik te voeren, de overbezetting aan te pakken en een pensbuffer in de vorm van natriumbicarbonaat onder het rantsoen te doen.
Lees het complete artikel over chronische pensverzuring.
