In een afstudeeronderzoek hebben studenten van de opleiding Veehouderij aan HAS Hogeschool onderzoek gedaan naar welke individuele koe-indicatoren hittestress vroegtijdig installeren. Het onderzoek is onderdeel van een tweejarig postdoc-project van docent Judith Roelofs. Behalve omgevingsfactoren, zoals de temperatuur, worden ook individuele verschillen gezien in het vermogen van de koeien om met warmte om te gaan.
In 2020 zijn 110 warme dagen geteld in een jaar, gemeten in De Bilt (temperatuur hoger dan 20 °C). Dit betekent dat op bijna éénderde van de dagen in het jaar 2020 in Nederland een kans bestond op hittestress voor melkkoeien. Het risico op hittestress is in te schatten door de hittestressindicator THI (Temperatuur Luchtvochtigheid Index). Hittestress heeft negatieve gevolgen op onder andere de melkproductie en uiergezondheid van de koeien. In het afstudeeronderzoek zijn gegevens geanalyseerd van een gangbaar melkveebedrijf. De melkproductie en het celgetal uit drie periodes zijn met elkaar vergeleken (THI <68, 68-75, >75). Uit deze gegevens bleek dat de melkproductie (kg/dag) gemiddeld met 23 procent daalde en het celgetal drie keer zo hoog werd in een periode met de THI boven de 75. Dit geeft volgens de onderzoekers aan waarom het zo belangrijk is om hittestress vroegtijdig te signaleren.
Lig- en vreettijd nemen toe
In dit afstudeeronderzoek hebben Anke Dortants, Caroline Tielemans en Floor Schouw gekeken naar verschillende individuele koe-indicatoren. Er is gekeken naar de activiteiten liggen, vreten en herkauwen van de koeien. Daaruit bleek dat de lig- en vreettijd licht toenamen zodra er een risico was op hittestress (THI 68-75). Vervolgens daalde de lig- en vreettijd weer behoorlijk zodra de THI hoger dan 75 kwam. Hittestress kan dus mogelijk vroegtijdig gesignaleerd worden door het stijgen van de vreet- en ligtijd. Een verklaring hiervoor is dat de onderhoudsbehoefte van een melkkoe hoger wordt vanwege de toegenomen verdamping via hijgen.
Risicofactoren
Uit het onderzoek is verder gebleken dat een aantal risicofactoren hittestress aantoont: het melkproductieniveau en het lactatienummer. Hoogproductieve koeien (>36,0 kg/dag) en oudere koeien (lactatie 3 of hoger) ervaren meer effect van hittestress dan andere koeien. Dit is gebleken uit de grootte van de daling in lig- en herkauwtijd en in het aantal vreetperiodes per dag.
