Brucellose (officiële naam: brucella melitensis) is een bacterie die de mens binnen kan krijgen door de ogen, inademen, voeding of via de huid als er wondjes zijn. De ziekte brucellose bij het rund wordt veroorzaakt door de bacterie Brucella abortus. Dit wordt ook wel abortus bang genoemd. Bij varkens wordt de ziekte veroorzaakt door de bacterie Brucella suis en bij geiten en schapen heet de veroorzakende bacterie brucella ovis.
Oorzaak
Brucellose wordt veroorzaakt door het consumeren van ongepasteuriseerde melk(producten) die van geïnfecteerde runderen, schapen of geiten afkomstig zijn, door contact met besmette dieren (runderen, schapen, geiten, varkens), of door contact met geaborteerde foetussen, placenta’s en vruchtwater van dieren.
Verschijnselen dier
De infectie bij drachtige dieren leidt tot een ontsteking van de vruchtvliezen. Hierdoor krijgt de vrucht onvoldoende voeding, sterft af en wordt afgedreven. Deze abortus vindt plaats in het laatste deel van de dracht. Ook besmetting van de geslachtsorganen (dit kan ook optreden bij stieren) komt voor. De ziekte wordt bij koeien ook wel aangeduid als ‘abortus Bang’ of ‘besmettelijk verwerpen’.
Bij geïnfecteerde dieren bevatten de geaborteerde vruchten, het bijbehorende vruchtwater en de nageboorte grote hoeveelheden van de bacterie. Koppelgenoten kunnen zich door opname van besmet materiaal via de bek infecteren.
Bij kleine herkauwers die geïnfecteerd zijn met Brucella melitensis kan de vrucht afgestoten worden in de derde of vierde maand van de dracht. Naast deze abortus kan kreupelheid en uierontsteking optreden.
Als gevolg van een infectie vertonen varkens abortus, geboorte van weinig levensvatbare biggen en/of een toename van problemen met de vruchtbaarheid. Als complicaties zijn gewrichtsontstekingen en botontsteking mogelijk.
Verschijnselen mens
Vaak is de ziekte in het begin een sluipschutter, maar een acuut begin is mogelijk. Besmetting wordt gekenmerkt door koorts met een golvend temperatuurverloop (afwisselend hoge en lage temperaturen). Meer verschijnselen zijn hoofdpijn, diarree, koude rillingen, zwakte, slapeloosheid en zweten. In chronische gevallen van brucellose wordt de eetlust minder met vermagering als gevolg.
Ernstige complicaties zijn mogelijk. Ontstekingen van de hartwand (endocarditis), nierontsteking (nefritis), ontsteking van hersenvliezen- en weefsel (meningo-encefalitis), teelbalontsteking (orchitis) of botontsteking (osteomyelitis). Laatstgenoemde complicatie komt regelmatig voor bij besmetting, de andere complicaties komen zelden voor. Zwangere vrouwen lopen een verhoogd risico op een miskraam als zij Brucellose oplopen.
Behandeling en preventie
De voornaamste preventiemaatregel voor de mens is het vermijden van ongepasteuriseerde (melk)producten. Daarnaast moet contact met vlees, uitwerpselen, geaborteerde vruchten, vruchtvliezen en vruchtwater van besmette dieren worden voorkomen. Het wordt aangeraden om bij de verlossing van een dood kalf of lam een lange plastic handschoen te dragen. Na contact moeten de handen en armen goed worden gewassen en gedesinfecteerd.
Mensen die tot de risicogroepen behoren (slachthuismedewerkers, veehouders, schaapherders, veeverloskundigen en dierenartsen) moeten hygiënisch te werk gaan. Zwangere vrouwen moeten extra voorzichtig zijn omdat infectie tot spontane abortus kan leiden.
Brucellose – RIVM
