Caprine arthritis encefalitis (CAE) is een persisterende virusinfectie bij geiten. Het CAE-virus is zeer nauw verwant aan het zwoegerziektevirus bij het schaap.
Na een infectie blijft het virus lange tijd latent in het dier aanwezig. Het duurt in de regel maanden tot soms jaren voordat een geïnfecteerde geit antistoffen tegen het CAE-virus aanmaakt. Ziekteverschijnselen worden nog weer later gezien.
Verschijnselen
De aandoening wordt gekenmerkt door een langzaam voortschrijdende vermagering en door sterfte. Dieren krijgen een dorre vacht. Daarnaast komen meestal ook verschijnselen voor aan:
Er kunnen verschijnselen optreden van gewrichtsontsteking (arthritis). Dit kunnen alle gewrichten of peesschedes van de geit zijn. Het meest opvallend zijn vaak de veranderingen aan de knie (‘big knee’). Maar ook de hakken kunnen dik en overvuld raken. Dergelijke geiten gaan steeds moeilijker en strammer lopen.
CAE kan ook de hersenen aantasten (encefalitis). Dit is met name opvallend bij jonge geiten tot de leeftijd van één jaar. Bij jonge dieren kan een voortschrijdende verlamming van de achterhand ontstaan. Deze verlamming kan ondanks goede zorg steeds erger worden en uiteindelijk tot de dood leiden.
De uier kan ook worden aangetast door het virus. De uier wordt echter niet dik of warm en er zijn ook geen veranderingen aan de melk te zien. Het uierweefsel droogt als het ware op, verhardt en de melkproductie loopt terug. Dit is een onherstelbaar proces. In het eindstadium van een infectie met CAE zetten de geiten zichzelf helemaal droog.
Klinische verschijnselen aan de longen worden zelden waargenomen. Meestal beperken deze zich tot een versnelde ademhaling na het opjagen van de dieren.
Of alle geïnfecteerde dieren uiteindelijk ziekteverschijnselen vertonen is niet duidelijk. Mogelijk treden bij deze langzaam verlopende virusinfectie de verschijnselen bij een gedeelte van de dieren pas zo laat op, dat deze dieren al van ouderdom zijn gestorven.
Behandeling en preventie
Een behandeling tegen CAE is niet mogelijk. Geiten met klinische verschijnselen sterven in de regel binnen een paar maanden. Preventie in de vorm van vaccineren is niet mogelijk.
Er kan op een aantal manieren met CAE worden omgegaan:
Koppels waarin CAE niet wordt aangepakt zullen worden geconfronteerd met de nadelige gevolgen van een besmetting. Afhankelijk van de omstandigheden zullen de klinische verschijnselen meer of minder ernstig zijn.
Indien de diagnose bevestigd is, kunt u als geitenhouder verschillende beslissingen nemen. U kunt kiezen voor:
- De afvoer van besmette geiten na bloedonderzoek van het gehele koppel. Dit onderzoek zal in het algemeen meerdere keren uitgevoerd moeten worden om alle besmette dieren op te sporen. Deze aanpak levert niet altijd het gewenste resultaat op, aangezien positieve geiten altijd later dan gewenst worden opgespoord en de infectie zich hierdoor kan blijven verspreiden.
- Moederloze opfok. Alle aan te houden lammeren dienen direct (!) na de geboorte bij hun moeder te worden weggehaald en vervolgens zonder enig indirect of direct contact moederloos te worden opgefokt, zonder dat zij biest of melk krijgen van niet CAE-vrije geiten. Deze aanpak vereist veel inzet van de houder. Hij/Zij zal zich bewust moeten zijn van de risico’s en hiernaar handelen.
- De afvoer van het gehele koppel en deze vervangen door een CAE-vrij gecertificeerde koppel geiten. Dit is verreweg de eenvoudigste manier om als bedrijf CAE-vrij te worden.
Indien u ook schapen houdt, is het raadzaam deze dieren te laten onderzoeken op zwoegerziekte. Besmette dieren dient u af te voeren om besmetting van de schapen te voorkomen.
