Een hoefzweer, zoolzweer of hoef-abces is een bacteriële ontsteking in de hoef. Het is verre weg de belangrijkste oorzaak van kreupelheid bij het paard. Doordat de hoef een harde, gesloten structuur is, kan de ontsteking die zich in de diepere structuren van de hoef bevindt geen uitweg vinden. De druk in de hoef zal stijgen waardoor de voet erg pijnlijk is. Het paard zal deze voet dan ook nauwelijks of niet meer belasten en haast op 3 benen lopen.
Oorzaak
De bacteriën die de ontsteking veroorzaken komen algemeen in de omgeving voor. Zij moeten zich op een of andere manier een weg banen naar de diepere delen van de voet, met name de lederhuid. Mogelijk gebeurt dit door kleine scheuren of barsten, maar een te weke zachte hoorn kan hiertoe ook al aanleiding geven. Alle factoren die een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de hoornlaag kunnen dus een rol spelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan drassige weiden, het onregelmatig of slecht bekappen van hoeven en een slechte stalhygiëne. Ook een scherp voorwerp kan een tijdelijke opening in de hoornlaag veroorzaken die zich weer snel sluit, op deze manier is de vuiligheid ook in de hoef opgesloten.
Verschijnselen
Paarden die zonder aanleiding plots heel kreupel zijn, worden sterk verdacht van een hoefzweer. De hoef voelt vaak lokaal warm aan en een duidelijke polsslag in de voet kan voelbaar zijn. Als het probleem iets langer bestaat kan het been tot aan de kogel dik worden. Als na deze stappen het vermoeden blijft bestaan dan kan met een grote hoeftang de gevoeligheid van de hoef onderzocht worden. Vaak is het zo dat een bepaalde zone veel gevoeliger is dan de rest van de hoef, dan is de hoefzweer snel gelokaliseerd. Soms echter is de volledige hoef gevoelig en kan dus niet precies bepaald worden waar het letsel zich bevindt, het bestaan ervan is dan wel aangetoond.
Behandeling en preventie
Indien de dierenarts de hoefzweer heeft kunnen lokaliseren, zal geprobeerd worden het abces te openen en de pus af te laten vloeien. Paarden kunnen dan heel snel opknappen. Als de voet in zijn geheel pijnlijk is, en dus geen locatie gevonden kan worden, moeten een andere weg ingeslagen worden. Het advies zal dan zijn de voet langdurig te weken in biotex of soda. Zo wordt de zool zacht en schoon en krijgt het abces de kans om te rijpen. Soms springen ze dan spontaan open, anders kunnen ze een paar dagen later alsnog geopend worden door de dierenarts. Helaas bestaan er ook meer gecompliceerde gevallen en is het euvel niet in één behandeling op te lossen. Afhankelijk van de overgebleven wond is een verband al dan niet noodzakelijk. De dierenarts kan daarin begeleiden. Over het algemeen zijn de vooruitzichten zeer gunstig en kan het paard na enkele dagen zijn normale werk weer hervatten.
Hoewel elk paard wel eens of misschien vaker een hoefzweer zal krijgen, kan de kans hierop toch verminderen. De sleutel zit in de gezondheid van de hoef. Regelmatig bekappen en dagelijks uitkrabben van de hoeven dragen daar sterk aan bij. Een schone stal is daarbij minstens net zo belangrijk.
