De bodembacterie Klebsiella is een gramnegatieve mastitisverwekker en kan voorkomen in zaagsel. Van Klebsiella kunnen twee soorten voorkomen: Klebsiella oxytocä en Klebsiella pneumoniae. Beide kunnen zowel klinische als subklinische mastitis (verhoogd celgetal) veroorzaken. Acute Klebsiella veroorzaakt een hevige en soms dodelijk verlopende uierontsteking.
Oorzaak
Melkkoeien, maar ook vaarzen, kunnen besmet raken met Klebsiella-bacteriën doordat de spenen in contact komen met zaagsel dat met deze bacterie verontreinigd is. Een tweede mogelijkheid is dat besmette dieren melk uitliggen in de box, waardoor het zaagsel besmet raakt. Ook kunnen zwaar besmette dieren via de mest Klebsiella gaan verspreiden, vooral als te laat wordt ingegrepen op bedrijfsniveau.
Verschijnselen
Klebsiella veroorzaakt een acute, ernstige mastitis. Het kwartier wordt hard, de ‘melk’ varieert van melkachtig wit met vlokken tot waterig of weiachtig. Bij acute Klebsiella-mastitis kan sterfte optreden. Het klinische beeld van een Klebsiella-mastitis kan lijken op dat van een E. coli-mastitis.
Klebsiella kan ook subklinisch voorkomen. Dragerdieren kunnen gezonde dieren tijdens het melken besmetten via tepelvoeringen en door middel van het uitliggen van melk in de boxen.
Diagnose, behandeling en preventie
Bacteriologisch onderzoek kan uitwijzen of de mastitis daadwerkelijk wordt veroorzaakt door Klebsiella en niet door bijvoorbeeld E. coli.
Zieke koeien zijn moeilijk te genezen. Resultaten van therapie met antibiotica zijn over het algemeen slecht. Er kan klinisch herstel optreden, maar een eenmaal besmet kwartier wordt zelden Klebsiella-vrij. Dierenartsen kunnen adviseren om positief geteste koeien af te voeren.
Preventief kan de omgevingsbron, vaak zaagsel, worden opgespoord en verwijderd. Kwalitatief goed strooisel hoort geen Klebsiella-bacteriën te bevatten. Strooisel kan hierop onderzocht worden. Belangrijk is ook om boxen schoon en droog te houden.
Controleer bij een uitbraak ook de dieren met een verhoogd celgetal: dit kunnen dragerdieren zijn. Ernstig besmette dieren kunnen ook met de mest Klebsiella uitscheiden.
Komt er op uw bedrijf Klebsiella voor, overleg dan met uw dierenarts over behandeling en preventiemaatregelen.
- 10 adviezen en feiten over Klebsiella-mastitis – LTO Noord
- Richtlijn Antimicrobiële middelen bij het droogzetten van melkkoeien – KNMvD
- Klebsiella – Handboek Uiergezondheid
- Klebsiellla als veroorzaker van mastitis – Veehouder & Dierenarts
