Huidmadenziekte of myiasis wordt in Nederland voornamelijk veroorzaakt door de maden van de vlieg Lucilia sericata. Andere namen voor deze aandoening zijn huidwormziekte, vliegenlarvenziekte, maden of ‘maitsen’. Myiasis komt jaarlijks voor op ongeveer de helft van de bedrijven met schapen en bij ongeveer 3 procent. van de schapen. Let op: Myiasis wordt bij geiten veel minder vaak gezien dan bij schapen doordat de meeste geiten geen lange vacht hebben. Angorageiten hebben echter wel een verhoogde kans myiasis te krijgen. Bij geiten die altijd binnen gehouden worden komt myiasis niet voor.
Oorzaak
De vlieg die in ons land verreweg de belangrijkste veroorzaker is van myiasis is Lucilia sericata, de blauwgroene bromvlieg, de groene vleesvlieg of de schapengoudvlieg. Deze vlieg heeft voor de ontwikkeling van haar eierstokken en het produceren van eieren eiwitrijk voedsel nodig. De vliegperiode van deze vlieg is, in de jaren met een normale temperatuur en vochtigheid, van april tot eind oktober. De meeste problemen doen zich voor in juli en augustus.
Verschijnselen
Myiasis geeft vooral onrust en jeuk. Snel ingrijpen is nodig omdat binnen vijf dagen nadat Lucilia sericata eieren heeft afgezet sterfte van het schaap, geit of lam kan optreden. Verschijnselen zijn mogelijk zodra uit de eieren de eerste larven tevoorschijn komen. Dieren met maden vertonen een ander gedrag. De ernst van de veroorzaakte huidaandoening speelt daarbij een rol. Aanvankelijk schuren de dieren de aangedane plekken en ze proberen er naar te bijten. Bij een duidelijke huidaandoening worden de dieren sloom, eten ze niet meer en gaan ze snel achteruit. De huid en wol/ haar ter plaatsen zijn vochtig en verkleurd.
Behandeling en preventie
- knip de wol ter plaatse weg;
- verwijder de maden;
- controleer of elders op het dier ook eieren of maden zitten en was de aangedane plaatsen of het hele dier met een oplossing van diazinon;
- verbrand de afgeknipte wol en de maden;
- behandel een dier met een duidelijke aantasting van de huid ook met een antibioticum. Neem hiervoor contact op met uw dierenarts. Overweeg om de rest van de dieren preventief te behandelen.
Door de schapen/geiten en lammeren te scheren op het moment dat de eerste gevallen zich in een koppel voordoen, kunnen volgende gevallen ongeveer twee maanden voorkomen worden. Voor de preventie van myiasis zijn in Nederland twee middelen beschikbaar: diazinon en dicyclanil.
Dicyclanil dient bij voorkeur met een drenchapparaat te worden aangebracht op de rug en rond de staart. De stof verhindert de vervellingen van de vliegenlarven. Het kan daarom wel worden gebruikt ter preventie maar niet voor het behandelen van myiasis. De bescherming kan tot 16 weken duren.
Diazinon kan, na eerst opgelost te zijn, met een rugspuit, landbouwspuit of met een hogedrukspuit op de schapen worden aangebracht. Daarvoor is het van belang de dieren stijf op te hokken en de vloeistof zo aan te brengen (vernevelen) dat bijna geen vloeistof van de dieren loopt maar de schapen tot op de huid nat worden. Per dier is één tot twee liter oplossing nodig. Het aantal benodigde liters is afhankelijk van de wol-, haarlengte. Uitgaande van de geschatte hoeveelheid benodigde oplossing moet met een rugspuit of hogedrukspuit zolang gespoten worden dat de hoeveelheid middel verspoten is. Met een landbouwspuit duurt dat ongeveer 10-15 minuten.
Diazinon werk niet alleen preventief maar ook therapeutisch. De bescherming tegen myiasis is na goede toepassing ongeveer 4 tot 6 weken maar dit hangt ook van de weersomstandigheden af.
