Rotkreupel is een klauwaandoening bij schapen en geiten. Geiten zijn minder vatbaar voor de ziekte dan schapen. Rotkreupel komt vooral voor in het voor- en najaar als het warm en vochtig is bij temperaturen boven 10 graden Celsius. Rotkreupel is zeer besmettelijk.
Oorzaak
Rotkreupel treedt op als schapen en geiten in aanraking komen met twee verschillende bacteriën: Fusobacterium necrophorum en Dichelobacter nodosus. F. necrophorum infecteert allereerst de tussenklauwhuid en geeft zodoende de gelegenheid aan D. nodosus om de klauw binnen te dringen en aldaar een infectie te veroorzaken. F. necrophorum, die ook tussenklauweczeem kan veroorzaken, wordt normaal aangetroffen in de darmen en de mest van schapen; schapen kunnen D. nodosus bij zich dragen en de bacterie kan ongeveer twee weken buiten het dier overleven. Geïnfecteerde schapenklauwen zijn de hoofdbron van infectie.
Rotkreupel is zeer besmettelijk en kan gemakkelijk worden overgebracht van schaap op schaap, via de weide, besmet strooisel of looppaden. De ziekte kan meegedragen en verspreid worden door schapen die geen klinische symptomen vertonen.
Verschijnselen
Bij rotkreupel vertonen meerdere schapen en geiten in het koppel plotseling kreupelheid. In het begin van de infectie is nog niet veel aan de huid tussen de klauwtjes te zien, behalve dat het er wat grijswit uitziet en warm aanvoelt. Later wordt het weefsel aangevreten en ontstaat er een geel beslag van dood weefsel. Hoornweefsel raakt ondermijnt en gaat als reactie woekeren. Er kan zelfs complete ontschoening ontstaan. Bij geiten zijn de afwijkingen aan het hoorn veel minder ernstig dan bij schapen.
Kenmerkend van rotkreupel is de typische geur van dood weefsel. Door pijn kan het klassieke beeld van op de voorknieën grazende schapen en geiten ontstaan. Niet elk op de voorknieën grazend dier heeft rotkreupel. Andere redenen voor pijn in de ondervoet kunnen dit beeld ook geven.
Door de vermindering van de beweeglijkheid van het schaap of de geit vermindert ook de voeropname. Dit resulteert gewoonlijk in gewichtsverlies en kan daarmee de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. Ook wordt zo de kans op slepende melkziekte bij ooien/geiten vergroot en onderdrukt het de biest- en melkproductie. Rammen/bokken kunnen minder vruchtbaar zijn of zelfs niet willen dekken. Opgroeiende lammeren vertonen een verlaagde groeisnelheid. Alle aangetaste schapen hebben meer kans op myiasis.
Behandeling en preventie
Beginnende rotkreupelinfecties zijn redelijk goed te behandelen. Gevorderde infecties vragen een hardere aanpak. De behandeling bestaat uit onder meer bekappen en voetbaden. Soms worden aangetaste dieren afgevoerd: het ene dier is gevoeliger voor de ziekte dan het andere. Vraag uw dierenarts om advies.
Om rotkreupel bij uw dieren te voorkomen is het allereerst van belang om insleep tegen te gaan. Verstrek laarzen aan bezoekers en pas op met gezamenlijk gebruik van een (niet-ontsmette) veewagen. Houd nieuwe aankopen, ook dekrammen/dekbokken, een paar weken in quarantaine. Pas als u er zeker van bent dat ze vrij zijn van rotkreupel mogen ze bij het koppel.
Zorg ook voor een goede voeding met voldoende mineralen. Dit zorgt voor een harde klauw die meer weerstand biedt tegen de rotkreupelbacterie.
Vaccineren tegen rotkreupel is mogelijk. De noodzaak tot vaccinatie verschilt per koppel. Uw dierenarts kan u hierover adviseren.
