Het westnijlvirus wordt overgedragen door insecten. De belangrijkste overdragende muggensoorten komen veel in de warmere klimaatgebieden voor, maar zij komen ook in de gematigde klimaatzones voor.
Oorzaak
WNV behoort tot de familie der Flaviviridae genus Flavivirus. Het is een arbovirus. Insecten, vogels, zoogdieren én mensen kunnen geïnfecteerd worden met WNV. Het virus wordt overgedragen door insecten. De belangrijkste overdragende muggensoorten komen in groten getale in de warmere klimaatgebieden voor, maar zij komen ook in de gematigde klimaatzones voor. WNV vermeerdert zich vooral in vogels, die drager van het virus zijn. Vele andere gewervelden, waaronder de mens, kunnen geïnfecteerd worden. Uitbraken in gematigde klimaatzones worden vermoedelijk veroorzaakt via geïnfecteerde wilde vogels. Introductie door geïnfecteerde muggen vanuit gebieden waar het virus endemisch is, door internationaal reisverkeer van geïnfecteerde personen en via trekvogels worden ook wel genoemd als potentiële routes van introductie. Afhankelijk van o.a. de weersomstandigheden en vele andere onbekende omstandigheden kan er verspreiding van WNV plaatsvinden.
Verschijnselen mens
Bij mensen veroorzaakt WNV meestal een milde infectie. Drie tot vijftien dagen na de beet verschijnen de symptomen, die in eerste instantie doen denken aan griep. De meest voorkomende klachten zijn onder meer hoge koorts, hoofdpijn en nekstijfheid. Na enkele dagen verdwijnen deze spontaan zonder blijvende gevolgen. Bij ouderen en personen met weinig of geen weerstand kan echter ontsteking van de hersenen en de hersenvliezen ontstaan. Dat kan soms leiden tot de dood.
Verschijnselen dier
Als WNV in Nederland toeslaat, dan zijn de eerste verschijnselen:
- plotseling grote vogelsterfte (onder kraaien);
- sterfte onder paarden;
- of gevallen van hersen(vlies)ontsteking in de zomer.
Verhoogde sterfte onder vogels is aanleiding voor nader onderzoek. Het West-Nijl virus is dan een van de zaken waarnaar wordt gezocht. Paarden zijn een belangrijke indicator van de aanwezigheid van het virus, omdat ze symptomen van infectie kunnen vertonen. Wel bestaat er een vaccin tegen de ziekte, speciaal voor paarden.
Behandeling mens
Er bestaat geen specifieke behandeling voor deze ziekte. Als u uit een gebied komt waar de infectie met het Westnijlvirus veel voorkomt of onlangs een dergelijk gebied hebt bezocht, moet u alert zijn op koorts of pijnen in het lichaam. Lichte symptomen kunnen met pijnstillers worden behandeld. Dit geeft verlichting totdat de infectie op natuurlijke wijze verdwijnt. In ernstige gevallen is ziekenhuisopname (soms op de intensive care) nodig. Soms zijn antibiotica nodig om bijkomende infecties zoals longontsteking te voorkomen.
Behandeling dier
Op dit moment is er geen bestrijdingsaanpak voor een eventuele grootschalige besmetting met het West-Nijl virus. Uitbraken in de Verenigde Staten leren dat het vaccineren van paarden tegen het West-Nijl virus, de verspreiding en de ernst van de uitbraak indamt.
Preventie mens
Het West-Nijl virus wordt onder andere verspreid door insecten. Deze zijn te bestrijden met diverse insecticiden. Onder andere middelen met werkzame stoffen zoals deltamethrin of permethrin.
Omdat het West-Nijl virus (voorlopig) in Nederland nog niet gesignaleerd is, gelden er alleen voorzorgsmaatregelen voor personen die naar gebieden reizen waar de ziekte wel voorkomt. Dat betreft onder meer Centraal- en Zuid-Afrika, Israël en het Midden-Oosten, India en de Verenigde Staten. Omdat muggen tot nu toe de voornaamste overbrengers zijn, gaat het vooral om maatregelen om te voorkomen dat muggen steken.
- Gebruik een muggenwerend product op basis van DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide), vooral bij zonsopgang, schemering en ’s avonds als de muggen het meest actief zijn. Breng dit product ook aan op uw kleren.
- Draag als het kan kleren met lange mouwen en lange broeken.
- Vermijd stilstaand water en andere plaatsen waar veel muggen voorkomen.
- Slaap in muggenvrije ruimten of onder een klamboe.
Preventie dier
Preventieve maatregelen bestaan uit vaccineren en het voorkomen van muggenbeten. Het voorkomen van muggenbeten kan bijvoorbeeld door gebruik van insectenwerende middelen en vliegendekens. Het is daarnaast verstandig om stilstaand water wat een goede broedplaats voor muggen is, zoveel mogelijk te voorkomen. Er bestaat sinds de uitbraak in Amerika een vaccinatie tegen het West Nijl-virus. Paarden die veel naar het buitenland reizen voor wedstrijden wordt in ieder geval aangeraden om van deze vaccinatie gebruik te maken. Het is mogelijk om een individueel paard op een stal te vaccineren. Het is niet noodzakelijk om zoals bij andere entingen tegen bijvoorbeeld influenza de hele stal te vaccineren om zo de infectiedruk laag te houden, omdat de verspreiding zo anders verloopt. Het kan voorkomen dat het West Nijl-virus zich plotseling ook voordoet in Nederland. Dit komt door de warme en vochtige zomers die steeds vaker voorkomen, waardoor er steeds meer muggen zijn. Het virus kan via trekvogels bij onze muggen terecht komen.
