Yersiniose is een ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Yersinia pseudotuberculosis. Ook de bacterie Yersinia enterocolitica kan Yersiniose veroorzaken. Beide kiemen worden in Nederland af en toe aangetoond als verwekker van abortus bij kleine herkauwers. Maar Yersinia pseudotuberculosis kan ook andere ziekteverschijnselen bij geiten kan veroorzaken. Yersiniose is een zoönose.
Oorzaak
De gramnegatieve bacteriën Yersinia pseudotuberculosis en Yersinia enterocolitica kunnen Yersiniose bij geiten veroorzaken.
Verschijnselen
Yersinia-bacteriën kunnen zorgen voor darmontsteking. Darmontsteking wordt meestal gezien bij jonge dieren (tot zes maanden oud), maar de ziekte kan ook bij oudere lammeren voorkomen en er zijn ook beschrijvingen van uitbraken bij melkgevende geiten. De verschijnselen die worden waargenomen zijn waterdunne diarree, stoppen met eten en melkproductiedaling. Afhankelijk van het verloop van de ziekte zullen besmette geiten uitdrogen, vermageren en vaak sterven. Yersiniose kan ook tot spontane abortus, vroeggeboorte en geboorte van slappe lammeren leiden zonder dat er verschijnselen bij de geit worden gezien. Levend geboren lammeren sterven vaak kort na de geboorte. Wanneer yersiniose zich uit in uierontsteking, kan dat zowel acuut als chronisch zijn. De infectie komt in dit geval waarschijnlijk via het tepelkanaal in de uier terecht. In de acute vorm worden zwelling van de uier en afwijkende samenstelling van de melk gezien.
Bestrijding en preventie
Met pathologisch onderzoek zijn aanwijzingen te vinden voor yersiniose. De diagnose kan worden bevestigd door de kiem te kweken uit aangedane organen of substraten (bijvoorbeeld melk, mest, lebmaaginhoud foetus) en bacteriologisch onderzoek. Soms is daarna ook nog een nadere typering noodzakelijk.
Na bevestiging van de diagnose kunnen besmette geiten worden behandeld op basis van een gevoeligheidsbepaling van de bacterie. Het succes van de behandeling hangt nauw samen met de snelheid van instellen van de behandeling. In veel gevallen kunnen aangedane geiten beter worden geëuthanaseerd.
Omdat er over de ontwikkeling en verspreiding van yersiniose onder geiten nog veel onduidelijk is, is preventie erop gericht om risicofactoren te vermijden (worminfecties, koud weer, transport, te kort schietende voeding, overbezetting in de stal). Knaagdieren en vogels worden als belangrijkste besmettingsbronnen gezien; daarom is ongediertebestrijding van belang. Ook moet contact met varkens worden voorkomen.
Yersiniose is een zoönose. Mensen kunnen besmet raken met yersiniose na contact/opname van de bacterie uit de omgeving, maar ook na het drinken van besmette rauwe melk. Om ziekte bij mensen te voorkomen zijn algemene hygiënemaatregelen het belangrijkst.
Bron: René van den Brom, Gezondheidsdienst voor Dieren
